Бишкек жана Ош шаардык кеңештери үчүн аксакалдар сотторун түзүү принцибин өз алдынча аныктоого сунуш киргизилген. Парламент депутаты Иса Өмүркулов Аксакалдар соттору жөнүндөгү мыйзамга ушундай түзөтүүлөрдү киргизүүнү сунуштады.
Маалымкат-негиздемеге ылайык, шаарларда аксакалдар соттору микрорайондордон башка ар бир 25 миң жаранга түзүлөт. Аларда калктын саны мааниге ээ эмес.
Мыйзам долбоорунун демилгечиси бул республикалык маанидеги шаарлардын аймактык башкаруу принциптерине ылайык келбейт деп эсептейт.
Борбордо бири-биринен Олуттуу алыстыкта турган 2-3 турак жай массиви бар, калктын саны -5-18 миң адам. Бул суммага бир аксакалдар соту туура келет.
Документте
республиканын мыйзамдарында “турак жай массив” сыяктуу түшүнүктөр жок экендиги көрсөтүлгөн, аны “микрорайон”түшүнүгүнө теңештирүү мүмкүн эмес.
“Аксакалдар соттору жөнүндө” Мыйзамда аксакалдар сотторун түзүүнү турак жай массивдеринде жөнгө салган мындай ченем көрсөтүлгөн эмес.
Ошондой эле маалыматта белгиленгендей, Бул менен катар Бишкектин кичи райондорунда аксакалдар сотторунун кеңири жайылтылышы акырындап төмөндөөдө. Мындай пикир келишпестиктерди чечүү үчүн шаардыктар көбүнчө укук коргоо органдарына же сотторго кайрылышат. Бул болсо аксакалдар сотторунун “бир кичи район – бир аксакалдар соту”принциби боюнча орнотулгандыгынын маанилүүлүгүнөн кабар берет.
Ошентип, Жогорку Кеңештин депутаты Иса Өмүркулов кичи райондордо аксакалдар сотторун оптимизациялоо жана турак жай массивдеринде аларды түзүү идеясын айтып берди.
Аксакалдар сотторунун негизги милдеттери:
– жарандардын бузулган же талаш-тартышка түшкөн укуктары менен мыйзамдуу таламдарын коргоо;
– мыйзамдуулукту жана укук тартибин чыңдоого көмөк көрсөтүү жана айылдык аймактын жана шаарлардын аймагында укук бузуулардын алдын алуу;
– жарандарды мыйзамды, үрп-адаттардан жана салттардан улам тарыхый жактан калыптанган адеп-ахлактыктын жана ыймандуулуктун ченемдерин урматтоого тарбиялоо болуп саналат.
