Топ парламентчилеринин анализ жүргүзүлгөн иш-эркин экономикалык зоналардын (ЭЭА), анын жүрүшүндө алар аны таптакыр натыйжасыз деп билдирген KaktusMedia маалымат агенттигине.
Алардын айтымында, ар кайсы мамлекеттерде чет элдик инвестицияларды тартуу максатында мындай зоналар түзүлгөн.
Атап айтканда, ЭЭАда Кытайда үч жыл мурда бардык инвестициялардын суммасынын 80% тартышкан, Коста-Рика менен — 54%. Биздин өлкөдө алар 0,9% түздү. Кыргызстанда 5% продукция экспорттойт, эгерде Бахрейн менен салыштырсак, анда ал жерде – 69%, Доминикан Республикасында — 47%, КЭРде — 44%.
Жарандардын жумушка орношуусуна келсек, биздин республикада экономикалык аймактарда иштеген калктын 0,1% иштейт. Анын үстүнө үч жылдын орточо эмгек акысы мындан 12,4 миң сомду түзгөн, бирок жалпы Кыргызстан боюнча ал 14,5 миң сом болгон.
Парламентарийлер, ошондой эле изилдөөгө катышкан эксперттер, реформалоо керек деген жыйынтыкка келишкен. Бүгүнкү күндө алар тиешелүү мыйзам долбоорун иштеп чыгышууда.
Алар кызмат өнөр жай азыктарын өндүрүү менен ЭЭА жылдыруу башынан баштоо үчүн сунуш.
Бул тууралуу экономист Нургуль Акимова, ал мыйзам долбоорун иштеп чыгуу, колдонуудагы модель ЭЭА ишинин өзүнө.
«Биз постиндустриалдык доордо жашап жатабыз. Бүгүнкү күндө өнүккөн жана өнүгүп жаткан мамлекеттин өтөт экономикада, анда олуттуу ролду ойнойт билимдер жана интеллектуалдык эмгеги жетишүү, илим жана маданият, инновациялар, глобалдуу маалыматтык системасын», — деди Акимова.
Ылайык сунушталган мыйзам долбоору ЭЭА зарыл жетишүүгө түрткү берүүгө катталууга IT-иштеп чыгуучуларга, туроператорам, дизайнерлерге, билим берүү жана медмекемелерге.
Аны менен катар депутаттар гендирекция эмес, атайын башкаруучу компанияларды жетектөөсү үчүн сунуш кылышат.
Тилекке каршы, бул бийлик менен элдин экономикалык, социалдык, экономикалык жана маданий карым-катнашын чыңдоо, өнүктүрүү багытында иш алпарганда белгилүү болуп жатат. Башкаруучу компания болуп, эркин экономикалык зонада иштеген бир компания боло алат.
Мындан тышкары депутаттар ишкерлердин иштөө шартын жакшыртууну сунушташууда, мисалга алсак ижара мөөнөтүн 50 жылдан 99 жылга чейин узартуу.
Аларды бекитүү боюнча мыйзам долбоору көптөгөн депутаттар, Экономика министрлигинде, экономикалык зоналарда иштеп жаткан компаниялардын ээлери тарабынан оң бааланган. Анын жалгыз душманы болуп «Бишкек» ЭЭАнын гендирекциясы гана эсептелет.
